İşverenin işçiye yaptığı iş karşılığında yaptığı ödemeyi, bütün vergi ve kesintilerle beraber gösteren ve işçinin çalıştığı süre boyunca sistematik ve dönemsel olarak düzenlenen belgeye maaş bordrosu denilmektedir. Maaş bordrosu, aynı zamanda işverenin işçiye ücret ödeme yükümlülüğünü tüm detayları ile beyan ettiğini kanıtlayan bir belgedir.
İş Kanunu’na göre maaş bordrosunda yer alması gerekenler;
- İşçinin adı soyadı
- Ödemenin yapıldığı gün ve bulunduğu dönem
- Ekstra çalışma, hafta sonu tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemelerin miktarı
- Vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin miktarı
- Ücret ödeme günü
- İşverenin imzası
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre maaş bordrosunda yer alması gerekenler;
- İşyerinin sicil numarası
- Bordronun ait olduğu ay ve dönem
- Sigortalının adı ve soyadı
- Sigortalıya ait sosyal güvenlik sicil numarası
- Ücret ödenen toplam gün sayısı
- Sigortalının ücreti
- Ödenen ücret tutarı
- Ücretin alındığını gösteren sigortalının imzası
Vergi Usul Kanunu’na göre maaş bordrosunda yer alması gerekenler;
- Hizmet erbabının adı ve soyadı, imzası
- Varsa vergi karnesinin tarihi ve numarası
- Aldığı birim ücreti (aylık, haftalık, günlük, saatlik veya parça başı ücreti)
- Çalışma süresi veya ücretin ait olduğu süre
- Ücret üzerinden hesaplanmış olan vergilerin miktarı
Tüm bilgilerden sonra maaş hesaplamasının nasıl yapılacağı yani bordronun oluşturulması sırasındaki adımları ve kesintiler detayını aşağıdaki gerçekleştirebiliriz.
İşçiden yapılacak olan kesintiler;
- SSK primi işçinin payı = Brüt ücret x %14
- İşsizlik sigortası işçinin payı = Brüt ücret x %1
- Gelir vergisinin matrahı = Brüt ücret – (SSK işçi payı + işsizlik sigorta işçi payı)
- Gelir vergisi miktarı = Gelir vergisi matrahı x %15
- Damga vergisi miktarı = Brüt ücret x 0,00759
- Kesintilerin toplamı = İşçi payı + işsizlik sigortası işçi payı + Gelir vergisi + Damga vergisi
Net ücret = Brüt ücret – Kesintiler toplamı
İşverenden yapılacak olan kesintiler;
- SSK Primi işveren payı = Brüt ücret x %15,5 (%5 indirim teşviki ile)
- İşsizlik sigortası işveren payı= Brüt ücret x %2
Örnek olarak 2022 yılında geçerli olan asgari ücretli bir personelin bordrosunu aşağıdaki şekilde hesaplayabiliriz.
Brüt Ücret | ₺ 6.471,00 |
SGK Primi İşçi Payı | ₺ 905,94 |
İşsizlik primi işçi payı | ₺ 64,71 |
Gelir vergisi Matrahı | ₺ 5.500,35 |
Gelir Vergisi | ₺ 825,05 |
Damga Vergisi | ₺ 49,11 |
Gelir Vergisi İstisnası | |
Damga Vergisi İstinası | |
Kesintiler Toplamı | |
Net Kazanç | ₺ 5.500,35 |
Vergi usul kanunu okumak için lütfen tıklayınız.
Ücret Nedir ?
Ücret, işverene tabi belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışan personele hizmet karşılığı verilen para ve ayni yardımlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler toplamıdır. Belirli istisnalar dışında genellikle ayni veya nakdî ödemelerden sosyal güvenlik primi ve gelir vergisi kesilmektedir.
Kesilen sosyal güvenlik priminin üst sınırı( tavan) bulunmakta olup, gelir vergisi artan oranlı olarak uygulanmakta ve kümülatif gelir dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Brüt Maaş Nedir ?
İş Hukukumuzda, brüt maaşın tanımı çalışanlar tarafından kazanılan ücret toplamı olarak yapılmaktadır. Ancak, devletin çalışanların sosyal güvenlik ve vergi yükümlülüklerine istinaden zorunlu olarak kesinti uygulaması sebebiyle bu tutar tam olarak personellerin eline geçmemektedir.
Kesintiler brüt maaş üzerinden uygulanır ve çalışanlar adına işverenler tarafından ilgili kurumlara ödenir. Kesinti kalemleri, gelir ve damga vergileri, SGK işçi primi ve işsizlik sigortası şeklinde sıralanabilir.
Brüt Maaş = Net Maaş + SGK İşçi Primi + İşsizlik Sigortası (İşçi Payı) + Gelir Vergisi + Damga Vergisi
Net Maaş Nedir ?
Net maaş, brüt maaş üzerinde yapılan kesintilerden sonra kalan tutarını ve çalışanın eline geçen kısmı belirtir.
Net Maaş = Brüt Maaş – SGK İşçi Primi – Gelir Vergisi – Damga Vergisi – İşsizlik Sigortası (İşçi Payı)
İşçinin işverene olan toplam maliyetini aşağıdaki gibi formüle edebiliriz;
İşveren için Çalışanın Toplam Maliyeti = Brüt Maaş + SGK İşveren Primi + İşsizlik Sigortası (İşveren Payı)
İşveren, SGK işveren primi ve işsizlik sigortası kesintilerini uygulama yükümlülüğü olduğundan, çalışanın işveren üzerindeki toplam maliyeti Brüt maaş üzerinden hesaplanmaktadır. Dolayısıyla toplam maliyet brüt maaşın üzerinde olmaktadır.
Ücretin Ödenme Koşulları;
Ücret, çalışanın banka hesabına nakit olarak olarak ödenir. Çek, Senet, mal veya benzeri herhangi bir şekilde ödenemez. Ödeme süresi; en az haftada bir, en çok ayda bir yapılacak şekilde düzenlenebilir. Ücret alacaklarında zaman aşımı süresi beş yıldır.
Ücretten resmi olarak kesinti yapılabilecek haller;
Personel ücretinin ¼’ünden fazlası haczedilemez, başkasına devir ve temlik olunamaz. İcra kesintisi bulunan personelin yapılan kesintisi, maaş ödeme gününden itibaren 7 gün içinde ilgili icra müdürlüğü hesabına yatırılmalıdır. Personellerin bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri için hâkim tarafından belirlenmiş olan nafaka borcu alacakları için ise bir sınırlama bulunmamaktadır.
Mevzuatın tamamını okumak isterseniz lütfen tıklayınız.